Bạn đang thắc mắc giếng trời là gì và vì sao ngày càng nhiều ngôi nhà hiện đại lựa chọn thiết kế này? Giếng trời không chỉ đơn thuần là một khoảng trống trong kiến trúc mà còn mang đến nhiều giá trị thiết thực về ánh sáng, thông gió, thẩm mỹ và cả phong thủy. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn khái niệm giếng trời, tác dụng, nhược điểm cũng như những lưu ý quan trọng khi xây dựng để tối ưu công năng và tính bền vững cho ngôi nhà.
Giếng trời là gì? Những lưu ý khi xây dựng giếng trời trong nhà
Giếng trời là gì?
Giếng trời là một khoảng trống thông từ mái nhà xuống các tầng bên dưới, thường nằm ở vị trí trung tâm hoặc sát tường của công trình. Đây là giải pháp kiến trúc phổ biến trong những ngôi nhà ống, nhà phố hiện đại – nơi diện tích mặt tiền hạn chế, không gian bị “kẹp” giữa hai khối nhà khác. Giếng trời giúp dẫn ánh sáng và gió tự nhiên từ mái xuống các khu vực bên trong, nơi khó tiếp cận với môi trường ngoài trời.
Về cấu tạo, giếng trời thường gồm ba phần chính:
- Phần đỉnh giếng: Nằm trên mái, thường được che chắn bằng kính cường lực, mái polycarbonate hoặc lam chắn để vừa lấy sáng vừa chống mưa.
- Phần thân giếng: Kéo dài theo chiều cao ngôi nhà, có thể trang trí bằng tiểu cảnh, cây xanh, gạch thông gió hoặc mảng tường ốp gỗ – đá.
- Phần đáy giếng: Thường bố trí tiểu cảnh nước, chậu cây, bồn hoa hoặc khoảng trống thông thoáng để tạo điểm nhấn thẩm mỹ.
Ngày nay, giếng trời không chỉ mang tính công năng mà còn trở thành yếu tố phong thuỷ và thẩm mỹ, giúp ngôi nhà trở nên hài hoà, thoáng đãng và gần gũi với thiên nhiên.
Giếng trời không chỉ mang tính công năng mà còn trở thành yếu tố phong thuỷ và thẩm mỹ, giúp ngôi nhà trở nên hài hoà, thoáng đãng
Tác dụng của giếng trời
Việc thiết kế giếng trời trong nhà mang lại nhiều lợi ích cả về công năng lẫn thẩm mỹ.
Tăng cường ánh sáng tự nhiên
Một trong những vai trò quan trọng nhất của giếng trời là đưa ánh sáng tự nhiên vào bên trong. Đặc biệt với nhà ống dài và hẹp, giếng trời giúp giảm bớt sự bí bách, tối tăm, tạo cảm giác rộng rãi và thoáng mát. Ánh sáng mặt trời còn giúp hạn chế vi khuẩn, nấm mốc phát triển trong nhà.
Tạo sự thông gió, đối lưu không khí
Giếng trời đóng vai trò như một “ống dẫn gió” tự nhiên. Nhờ hiệu ứng chênh lệch áp suất, không khí nóng trong nhà sẽ thoát ra qua giếng trời, trong khi gió mát từ ngoài trời luân chuyển vào bên trong. Điều này giúp giảm sự ngột ngạt, nhất là vào mùa hè, đồng thời tiết kiệm điện năng cho điều hoà và quạt.
Tăng tính thẩm mỹ cho không gian sống
Một giếng trời được thiết kế tinh tế với cây xanh, tiểu cảnh nước hoặc mảng tường trang trí có thể trở thành điểm nhấn nghệ thuật trong ngôi nhà. Vị trí đáy giếng thường được tận dụng để tạo khoảng xanh, mang lại cảm giác gần gũi với thiên nhiên, giúp không gian sống sinh động và thư giãn hơn.
Cải thiện phong thuỷ
Trong quan niệm phong thuỷ, giếng trời là nơi tụ khí, giúp điều hoà năng lượng trong nhà. Một giếng trời đặt đúng vị trí có thể hút sinh khí, mang lại may mắn, tài lộc cho gia chủ. Đồng thời, ánh sáng tự nhiên từ giếng trời giúp xua tan u tối, tạo sự cân bằng âm dương cho ngôi nhà.
Tối ưu hoá không gian sử dụng
Với những ngôi nhà có diện tích hạn chế, giếng trời không chỉ để lấy sáng mà còn có thể tận dụng làm khu tiểu cảnh, hồ cá, bàn trà mini hoặc khoảng nghỉ ngơi nhỏ. Điều này giúp tăng giá trị sử dụng của từng mét vuông diện tích.
Giếng trời không chỉ để lấy sáng mà còn có thể tận dụng làm khu tiểu cảnh, hồ cá, bàn trà mini
Nhược điểm của giếng trời
Mặc dù có nhiều ưu điểm, giếng trời vẫn tồn tại một số hạn chế mà gia chủ cần cân nhắc:
Dễ gây nóng vào mùa hè
Nếu sử dụng vật liệu che chắn không phù hợp, như kính thường hoặc không có lớp cách nhiệt, giếng trời có thể trở thành nơi “hứng nắng” trực tiếp. Điều này khiến nhiệt lượng gia tăng, gây oi bức trong nhà, đặc biệt vào những ngày hè gay gắt.
Nguy cơ thấm dột, ứ nước
Giếng trời là khoảng mở thông từ mái, do đó nếu thi công chống thấm không tốt, nước mưa dễ thấm qua khe hở, gây ẩm mốc và hư hại nội thất. Ngoài ra, việc thoát nước tại đáy giếng không hợp lý cũng có thể gây đọng nước, ảnh hưởng đến sinh hoạt.
Ảnh hưởng đến sự riêng tư
Với những ngôi nhà san sát nhau, giếng trời có thể trở thành điểm “mở” cho hàng xóm quan sát hoặc nghe thấy tiếng động bên trong. Nếu không xử lý tốt bằng lam chắn, rèm hoặc cây xanh, giếng trời có thể làm giảm sự riêng tư của gia chủ.
Tốn chi phí thiết kế và thi công
Một giếng trời đẹp và bền vững đòi hỏi chi phí đầu tư đáng kể: từ vật liệu che chắn, hệ thống thoát nước, trang trí nội thất cho đến việc bảo trì định kỳ. Đây là khoản chi phí mà không phải gia đình nào cũng sẵn sàng.
Cần bảo dưỡng định kỳ
Giếng trời thường tiếp xúc trực tiếp với môi trường bên ngoài nên dễ bám bụi, rác, lá cây. Nếu không vệ sinh định kỳ, giếng trời có thể trở thành nơi mất thẩm mỹ hoặc thậm chí gây ô nhiễm không khí trong nhà.
Giếng trời thường tiếp xúc trực tiếp với môi trường bên ngoài nên dễ bám bụi, rác, lá cây
Lưu ý khi xây dựng giếng trời trong nhà
Để giếng trời phát huy tối đa công dụng và hạn chế nhược điểm, gia chủ cần lưu ý những điểm sau:
Xác định vị trí hợp lý
- Trung tâm nhà: Giúp phân bổ ánh sáng đều khắp không gian.
- Sát cầu thang: Tận dụng khoảng trống và tạo sự liên kết giữa các tầng.
- Sát tường: Phù hợp với nhà ống hẹp, dễ bố trí tiểu cảnh.
Gia chủ nên tham khảo ý kiến kiến trúc sư để chọn vị trí phù hợp với cấu trúc và phong thuỷ.
Lựa chọn vật liệu che chắn
- Kính cường lực dày: Lấy sáng tốt nhưng cần dán phim cách nhiệt để giảm nóng.
- Polycarbonate: Nhẹ, bền, giá hợp lý, có khả năng chống tia UV.
- Lam nhôm, lam gỗ: Vừa che chắn vừa tạo hiệu ứng ánh sáng đẹp.
Ngoài ra, cần chú ý thiết kế độ dốc để thoát nước mưa nhanh, tránh thấm dột.
Kết hợp cây xanh và tiểu cảnh
Đáy giếng trời là nơi lý tưởng để bố trí cây cảnh, hồ cá hoặc thác nước mini. Không chỉ làm đẹp mà cây xanh còn giúp lọc không khí, tạo độ ẩm và giảm nhiệt. Tuy nhiên, cần chọn cây chịu bóng bán phần như trầu bà, lưỡi hổ, lan ý để phù hợp điều kiện ánh sáng.
Đảm bảo yếu tố phong thuỷ
Theo phong thuỷ, giếng trời không nên đặt ở vị trí trực diện với cửa chính hoặc phòng ngủ để tránh thất thoát sinh khí. Tốt nhất nên đặt ở khu vực giữa nhà hoặc cạnh cầu thang để cân bằng năng lượng.
Giữ sự riêng tư
Gia chủ có thể dùng lam gỗ, lam nhôm, kính mờ hoặc trồng cây dây leo để che chắn, vừa đảm bảo thông thoáng vừa giữ sự riêng tư trước hàng xóm xung quanh.
Dự trù chi phí và bảo dưỡng
Trước khi xây dựng, cần tính toán chi phí cho phần che chắn, chống thấm, trang trí và bảo trì định kỳ. Nên vệ sinh mái che, kính và hệ thống thoát nước giếng trời ít nhất 2 – 3 lần/năm để duy trì công năng.
Trước khi xây dựng, cần tính toán chi phí cho phần che chắn, chống thấm, trang trí và bảo trì định kỳ
Qua những phân tích trên, chắc hẳn bạn đã phần nào hiểu rõ giếng trời là gì và những yếu tố cần lưu ý khi áp dụng vào công trình. Dù mang lại nhiều lợi ích vượt trội, giếng trời vẫn cần được tính toán kỹ lưỡng để hài hòa giữa thẩm mỹ, công năng và phong thủy. Nếu được thiết kế và thi công đúng cách, giếng trời sẽ trở thành điểm nhấn lý tưởng, giúp ngôi nhà của bạn sáng sủa, thoáng đãng và tràn đầy sinh khí.
